Edukacja medialna jako wyzwanie

ze wstępu:

[Publikacja obejmuje] rozważania autorów reprezentujących różne dziedziny nauki i sztuki, co stanowi swoiste novum w podejściu do tego zagadnienia. PK ds. UNESCO zaprosił do współpracy Wydział Sztuki Mediów ASP w Warszawie, wychodząc z założenia, że udział twórców posługujących się profesjonalnie językiem nowych mediów w sposób kreatywny i analityczny, a przede wszystkim wybitnie krytyczny, będzie nadawał istotną perspektywę, przyczyniając się do zrozumienia charakteru edukacji medialnej i jej praktycznego zastosowania.

W III części tej publikacji obok artykułów prezentujących metody dydaktyczne stosowane na Wydziale Sztuki Mediów i ich efekty artystyczne znajdują się analizy i spostrzeżenia przybliżające złożoność problematyki informacji wizualnej i jej języka rozwijanego w działaniach z obszaru sztuki mediów. Postawa kreatywna i krytyczna wpisana w działalność artystyczną nie tylko pozwala lepiej panować nad narzędziami ekspresji twórczej, podporządkowując je zamierzonemu przekazowi, ale antycypuje ich rozwój, co ma szczególne znaczenie, kiedy zajmujemy się wyzwaniami, jakie chcemy przedstawić w naszych rozważaniach. Najważniejszymi z tych wyzwań są właściwy kształt i powszechna implementacja edukacji medialnej w systemie edukacji formalnej z istotnym udziałem edukacji nieformalnej, uwzględniającej wszystkie grupy wiekowe obywateli oraz kształcenie odpowiedniej kadry nauczycieli. Rozwiązaniom edukacyjnym, które prezentujemy z różnych perspektyw, poświęcamy ostatnią, V część naszego zbioru. W części tej przedstawiamy także działania polskiego Ministerstwa Edukacji Narodowej i stan wdrożenia programów edukacji medialnej w ostatnich latach w Polsce oraz rolę bibliotek w tym procesie. Na uwagę zasługuje analiza wyzwań dotyczących edukacji medialnej w innym kraju naszej części Europy – Słowenii. Całość opracowania poprzedzamy artykułem otwierającym w I części książki, analizującym kondycję cyfrową współczesnej cywilizacji z perspektywy antropologicznej. Analizie tej towarzyszy refleksja eksperta z UNESCO, dr. Riela Millera, nad tym, jak antycypacja wyzwań przyszłości pozwala dostrzec obecne problemy, którym dzisiaj należy stawić czoła. W II części prezentujemy szeroki wachlarz wyzwań i zagrożeń związanych z przemianami w szeroko rozumianym świecie mediów, przedstawiony przez medioznawców i badaczy w dziedzinie edukacji medialnej z Polski, Francji i Kenii. Obok diagnozy sytuacji można tam znaleźć wnioski dotyczące pilnej potrzeby rozwinięcia tak zwanej świadomości algorytmicznej oraz propozycje i przykłady konkretnych działań przeciwstawiających się dezinformacji. „Uwikłaniu w media” oraz badaniom mediów i ich użytkowników w ujęciu neuronauki i cyberpsychologii poświęcony jest zestaw artykułów w IV części. Tam też można znaleźć propozycje zastosowania badań psychologicznych w procesie podnoszenia kompetencji nauczycieli.

Konkluzje podsumowujące naszą debatę zamykają całość, ale nie pozostawiamy czytelnika bez propozycji praktycznej. W aneksie do tego wydania prezentujemy niedawno opracowany pod redakcją Alicji Pacewicz i Grzegorza Ptaszka Model edukacji medialnej, informacyjnej i cyfrowej (MEMIC). Powstał on dzięki współpracy ekspertów z PK ds. UNESCO, FINA (Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego), Fundacji Nowoczesna Polska, Fundacji Szkoła z Klasą/Centrum Edukacji Obywatelskiej, Polskiego Towarzystwa Edukacji Medialnej/AGH w Krakowie, Stowarzyszenia Cyfrowy Dialog. Naszym zdaniem jego szeroki zakres i otwarty na modyfikacje charakter z jednej strony, a z drugiej – konkretne propozycje do zastosowania w ramach systemu edukacyjnego powodują, że może on stanowić doskonałe narzędzie dla nauczycieli rozumiejących pilną potrzebę wdrożenia edukacji medialnej.