Niewyrażalne jako przestrzeń duchowej kreacji?

W 2017 roku Instytut Romanistyki Uniwersytetu Warszawskiego wraz z Wydziałem Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie zainicjowali interdyscyplinarną konferencję naukową Wyrażanie Niewyrażalnego. Mistycyzm w sztuce: literaturze, malarstwie, muzyce…, zorganizowaną w stulecie śmierci Léona Bloy’a.

Sam tytuł konferencji zawiera w sobie retoryczny paradoks – próbę oddania słowem, obrazem czy dźwiękiem tego, co z definicji wymyka się racjonalnemu poznaniu. To dążenie do uchwycenia doświadczeń mistycznych, głęboko duchowych, często intuicyjnych i przekraczających granice języka, logiki i formy.

Czy taka definicja „niewyrażalnego” pozwala lepiej zrozumieć motywacje stojące za twórczymi poszukiwaniami, które momentami bardziej przypominają akty religijnego uniesienia niż artystycznej ekspresji? Jaką rolę w tych rozważaniach odgrywa wiara – w Boga, w przyrodę, w wewnętrzną siłę sztuki?

Niezależnie od przyjętej definicji, pozostaje jasne, że sztuka, filozofia i religia są ze sobą głęboko splecione. Tworzenie, myślenie i wierzenie to podstawowe aspekty ludzkiej egzystencji, a proces twórczy często staje się punktem ich przecięcia – przestrzenią, w której środki artystyczne stają się językiem dla tego, co niewysłowione.